Bwe kituuka ku nkola ennungamu era ennungi ey’okulima, abafuuyira eby’obulimi bakola kinene nnyo. Ebyuma bino ebikola ebintu bingi bikoleddwa okugaba ebigimusa, eddagala eritta ebiwuka, n’eddagala eddala ku birime, okukakasa okukula obulungi n’amakungula. Mu kiwandiiko kino, tujja kwetegereza ebika by’ebifuuyira eby’obulimi eby’enjawulo ebiri ku katale era tubunyige ensonga abalimi ze balina okulowoozaako nga balonda ekifuuyira ekisinga okusaanira ebyetaago byabwe ebitongole. Oba oli mulimi alina season oba ng’otandikidde mu mulimu guno, okutegeera ekigendererwa n’obukulu bw’abafuuyira eby’obulimi kyetaagisa nnyo okusobola okutumbula ebibala n’okukakasa nti ebirime byo bibeera mu bulamu. Kale, katuyingiremu tuzuule buli kimu ky’olina okumanya ku bifuuyira eby’obulimi.
Ebika by’ebifuuyira eby’obulimi eby’enjawulo .
Ebifuuyira eby’obulimi bye bikozesebwa ebikulu eri abalimi n’abalimi b’ensuku okusiiga obulungi ebintu eby’enjawulo ku birime oba ebimera byabwe. Ebifuuyira bino bijja mu bika eby’enjawulo, nga buli kimu kikoleddwa okutuukiriza ebyetaago n’ebyetaago ebitongole mu mulimu gw’ebyobulimi.
Ekimu ku bika by’eddagala erifuuyira eby’obulimi kye kifuuyira ensawo y’omu mugongo. Ekyuma kino ekifuuyira amazzi kiyambala ku mugongo, ekisobozesa okwanguyirwa okukozesa n’okuyamba. Kitera okukozesebwa mu kulima oba okulima mu ngeri entonotono. Ekyuma ekifuuyira enkokola y’amasannyalaze mu bulimi, enkyukakyuka y’ekyuma ekifuuyira ensawo y’omu mugongo, kiwa enkizo eyongezeddwaako ey’okuweebwa amasannyalaze, ekigifuula ennungi era ennyangu eri ebitundu ebinene.
Ekika ekirala eky’okufuuyira eby’obulimi kye kifuuyira ekizimba. Ekifuuyira kino kitera okulabibwa nga kiyungiddwa ku tulakita era nga kikozesebwa mu mirimu gy’okulima egy’amaanyi. Ekyuma ekifuuyira ebimera mu boom kirimu entuuyo oba emikono egy’omuddiring’anwa, egisobola okutereezebwa okubikka ekitundu ekigazi ng’osiiga eddagala, ebigimusa oba eddagala ly’ebiwuka kyenkanyi. Ekika kino eky’okufuuyira kya mugaso nnyo mu nnimiro z’ebirime oba ebibala.
Ku mirimu egy’enjawulo ng’okutta omuddo oba okulwanyisa ebiwuka, abalimi batera okwesigama ku bifuuyira eby’enjawulo. Ebifuuyira bino bikoleddwa okutunuulira n’okumalawo ebimera oba ebiwuka ebitayagalwa nga tebikola bulabe ku birime ebikyetoolodde. Zino zirina entuuyo ez’enjawulo oba ebigattibwako ebisobozesa okusiiga obulungi, okukakasa okukozesa obulungi eddagala ate nga zikendeeza ku buzibu bw’obutonde.
Ng’oggyeeko okulwanyisa ebiwuka, ebyuma ebifuuyira eby’obulimi nabyo bikozesebwa okufukirira. Okufukirira kikulu nnyo okukuuma obunnyogovu obutuufu mu ttaka naddala mu bitundu enkuba gy’eyinza obutamala. Ebifuuyira ebirina obusobozi bw’okufukirira bisobola okutuusa amazzi mu ngeri entuufu era ey’enkanankana, okukakasa okukula obulungi n’amakungula ku birime.
Bw’oba olondawo ekyuma ekifuuyira eby’obulimi, kikulu okulowooza ku bintu ng’obunene bw’ekitundu ekigenda okufuuyirwa, ekika ky’ekintu ekigenda okusiiga, n’ebyetaago ebitongole eby’ebirime oba ebimera. Okuddaabiriza obulungi n’okupima ebyuma ebifuuyira nakyo kyetaagisa okulaba ng’osiiga bulungi n’okwewala okwonoona eby’obugagga.
Ensonga z’olina okulowoozaako ng’olonda ekyuma ekifuuyira eby’obulimi .
bwe kituuka ku kulonda an . Agricultural Sprayer , waliwo ensonga eziwerako ezeetaaga okulowoozebwako. Omufuuyira omutuufu asobola okukwata ennyo ku bulungibwansi n’obulungi bw’emirimu egy’enjawulo egy’ebyobulimi ng’okutta omuddo, okulwanyisa ebiwuka, n’okufukirira. Okukakasa nti okola eky’okulonda ekisinga obulungi ku byetaago byo ebitongole, kikulu okukuuma ensonga zino wammanga mu birowoozo.
Okusookera ddala, kikulu nnyo okuzuula ekika ky’ Ekifuuyira ekijja okusinga okusaanira emirimu gyo egy’ebyobulimi. Mu katale mulimu engeri eziwerako omuli ebyuma ebifuuyira eby’omu ngalo, ebyuma ebifuuyira ensawo z’omu mugongo, n’ebifuuyira emabega w’okusika. Buli kika kirina ebirungi n’ebibi byakyo, n’olwekyo kikulu okwekenneenya ebyetaago byo n’okulonda okusinziira ku ekyo.
Ensonga endala enkulu gy’olina okulowoozaako bwe busobozi bw’omufuuyira. Enkula y’ettaka lyo ery’ebyobulimi n’emirundi gy’ofuuyira bye bijja okusalawo obusobozi bw’olina. Kikulu nnyo okulonda ekyuma ekifuuyira ekisobola okukwata amazzi agamala okubikka ekifo ky’oyagala nga tekyetaagisa kuddamu kujjuza. Kino kijja kukuwonya obudde n’amaanyi mu bbanga eggwanvu.
Ng’oggyeeko obusobozi, kikulu nnyo okulowooza ku nsibuko y’amasannyalaze g’omufuuyira. Wadde ng’ebifuuyira eby’ennono byesigamye ku kupampagira mu ngalo, kati waliwo amasannyalaze agasobola okukozesebwa ku katale. Ebifuuyira amasannyalaze biwa enkizo ey’okubeera ennyangu okukozesa n’okukola obulungi naddala ku bitundu ebinene. Naye, ziyinza okwetaaga ensibuko y’amasannyalaze oba okucaajinga, n’olwekyo kikulu okwekenneenya amasannyalaze agaliwo mu kitundu kyo eky’ebyobulimi.
Ekirala, obuwangaazi n’omutindo gw’ekifuuyira tebirina kubuusibwa maaso. Emirimu gy’ebyobulimi giyinza okuba egy’okusaba, era kikulu okulonda ekyuma ekifuuyira ekiyinza okugumira obuzibu bw’okukozesa buli kiseera. Noonya ebifuuyira ebikoleddwa mu bintu eby’omutindo ebigumira okukulukuta n’okwambala.
Ekisembayo, kikulu okulowooza ku ssente z’omufuuyira. Wadde nga kiyinza okukema okulonda eky’okukozesa ekisinga obuseere ekiriwo, kikulu okujjukira nti omutindo n’okuwangaala tebirina kukosebwa. Weekenneenye embalirira yo era onoonya ebifuuyira ebiwa omuwendo ogusinga obulungi ku ssente mu bintu, omutindo, n’okuwangaala.
Mu bufunzi
Ebifuuyira eby’obulimi bikulu nnyo mu nkola z’okulima ez’omulembe kuba bisobozesa abalimi n’abalimi b’ensuku okusiiga obulungi ebintu ebiziyiza ebiwuka, okutta omuddo, n’okufukirira. Ebifuuyira bino bijja mu bika eby’enjawulo okutuukiriza ebyetaago eby’enjawulo, okuva ku kulima ensuku entonotono okutuuka ku kukola ebirime ebinene. Bw’oba olondawo ekifuuyira ekituufu, ensonga ng’ekika, obusobozi, ensibuko y’amasannyalaze, okuwangaala, n’omuwendo birina okulowoozebwako. Nga basalawo mu ngeri ey’amagezi nga basinziira ku nsonga zino, abalimi n’abalimi b’ensuku basobola okulaba ng’omuddo gutta bulungi era nga gukola bulungi, okulwanyisa ebiwuka, n’okufukirira ekituukana n’ebyetaago byabwe eby’enjawulo eby’obulimi.
